De organisatie waar je gaat afstuderen is gevonden en samen met hen ga je in gesprek over een vraag, een situatie of een probleem dat speelt. Een probleemverkenning is meer dan het voeren van een gesprek bij een organisatie. Voor studenten blijkt deze verkenning niet altijd makkelijk. Je wilt je als onderzoeker opstellen, met helikopterview, maar organisaties en bedrijven vinden het vaak lastig te verwoorden waarom iets een probleem is. Waarom is het een probleem en wat maakt dat het de moeite waard is hier een onderzoek naar te doen?
In de meeste literatuur gericht op onderzoek wordt gebruik gemaakt van de 6xW (of 5XW+H) methode. Het is een hulpmiddel (Mighelbrink, 2008) dat je kunt gebruiken om na de denken over het probleem en dat vanuit meerdere perspectieven te belichten. Als deze methode gebruikt wordt vraag dan altijd door en neem niet meteen genoegen met een antwoord. Er ligt meestal een dieper probleem onder de vraag vanuit de organisatie. Behalve het stellen van verdiepende vragen is het belangrijk je te verdiepen in de visie, missie en het beleid van de organisatie. Een probleem komt ergens vandaan en aan jou de taak dat te achterhalen.
Hoe beter je doorvraagt hoe concreter je probleem wordt en daarmee baken je het onderzoek meteen af om een heldere onderzoeksvraag te formuleren.
6xW
Wat is het probleem?
- Geef een beschrijving van het praktijkprobleem
- Gaat er iets niet goed?
- Is er iets niet wenselijk of onaanvaardbaar?
- Wordt er iets gemist?
- Kan er iets beter?
- Is er iets succesvol dat betere implementatie vraagt?
Wie heeft het probleem?
- Welke personen zijn betrokken?
- Wie zijn de belanghebbenden?
- Welke rol spelen zij in het probleem
- Hoe wordt het probleem door hen ervaren?
Wanneer treedt het probleem op?
- Op welke momenten?
- Met welke frequentie?
- Waarom is het een probleem?
- Wat merkt de opdrachtgever momenteel van het probleem?
- Wat zijn de gevolgen van het probleem intern (vanuit het bedrijf) en extern (vanuit de omgeving) gezien?
- Waarom wordt het probleem als een probleem ervaren?
- Welk nut heeft het om dit op te lossen?
Waar doet het probleem zich voor?
- Binnen een bepaalde afdeling?
- In welke situaties?
- In welke ruimtes?
Wat is de aanleiding van het probleem?
- Hoe is het ontstaan?
- Welke oorzaken zijn er te noemen op basis observatie en gesprekken?
- Wat is er aan het probleem vooraf gegaan?
Het probleem is verkend!
| Nina heeft een gesprek met de organisatie gehad over een probleem binnen een onderwijsorganisatie. Na twee gesprekken met de directie en intern begeleider is het haar helemaal duidelijk en start zij met haar plan. Halverwege dat plan ontstaat er binnen de organisatie een gesprek waar Nina toevallig bij aanwezig is over dit onderwerp. Hierdoor vraagt zich af wie nu eigenlijk een probleem heeft. Hoewel zij het probleem goed heeft doorgevraagd mist ze de input van degenen die met de kinderen werken binnen deze organisatie. Als ze bij afstudeercoachinghbo komt is N vastgelopen met haar plan. Het is moeilijk voor haar het plan helemaal los te laten na al het werk dat zij eraan besteed heeft en opnieuw in gesprek te gaan, maar nu met alle betrokkenen.
Na deze gesprekken blijkt er een dieperliggend probleem in de communicatie te zijn en dat leidt naar een hele andere onderzoeksvraag. |
Een goed plan leidt naar een goed onderzoek dus ga altijd in gesprek met meerdere betrokkenen.
Monique van Daalen
Afstudeercoachinghbo